κενοτόπιο

Οι κοιλότητες που βρίσκονται μέσα στο κυτταρόπλασμα. Απαντούν τόσο στα ζωικά όσο και στα φυτικά κύτταρα και είναι γεμάτα από αέρια ή υγρά που περιβάλλονται από λεπτή ελαστική μεμβράνη· η τελευταία πιστεύεται ότι φέρει ένζυμα που σχετίζονται με την ανταλλαγή ουσιών μεταξύ κ. και κυτταροπλάσματος. Τα κ. των ζωικών κυττάρων απαντούν σπάνια στα μετάζωα, σχεδόν πάντοτε όμως στα πρωτόζωα, όπου διακρίνονται σε πεπτικά, τα οποία χρησιμεύουν για την πέψη της τροφής του κυττάρου, και σε σφυγμώδη, τα οποία ρυθμίζουν την οσμωτική ισορροπία του κυτταροπλάσματος και την έκκριση των αερίων που προέρχονται από την καύση των τροφών. Με περιοδικές συσπάσεις των σφυγμωδών κ., εξασφαλίζεται η αποβολή του πλεονάζοντος νερού από το εσωτερικό των κυττάρων. Τα κ. των φυτικών κυττάρων έχουν διάφορα σχήματα, περιέχουν κυτταρικό χυμό και γι’ αυτό ονομάζονται συνήθως χυμοτόπια. Ωστόσο, στα φυτικά κύτταρα έχουν περιγραφεί και δευτερογενή κ., τα οποία προέρχονται από εγκολπώσεις της πλασματικής μεμβράνης και δεν συνδέονται με το κεντρικό χυμοτόπιο. Τα κ. πιστεύεται ότι σχηματίζονται από εκφυλισμένα μιτοχόνδρια και πλαστίδια.

* * *

το

(βιολ.-βοτ.) αδρανές έγκλειστο τού ζωντανού κυτταροπλάσματος που περιβάλλεται από μεμβράνη και που περιέχει σε υδάτινο διάλυμα διάφορες ουσίες.

[ΕΤΥΜΟΛ. < κεν(ο)-* + -τόπιον (< τόπος). Απόδοση στην ελλ. ξεν. όρου, πρβλ. αγγλ. vacuole].